สีผึ้งครูดอกดินเสือสง่า

บรมครูลิเก ดอกดิน เสือสง่า ท่านคือครูลิเกที่มีอาคมมากคนนึง พ่อครูดอกดินเสือสง่ามีชีวิตอยู่ระหว่างพ.ศ. ๒๔๐๗ – พ.ศ. ๒๔๗๗ ชีวประวัติของท่านเป็นเสมือนตำนานหรือนิยายปรัมปราเล่ากันปากต่อปากจากคนรุ่นหนึ่งไปยังคนอีกรุ่นหนึ่งในวงการลิเกไม่มีใครรู้ความจริงเกี่ยวกับชีวิตของท่านมากนักโดยเฉพาะชีวิตในวัยเด็กและการเริ่มหัดเล่นลิเกก่อนหน้าที่จะโด่งดังเลื่องลือไปทั่วลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาเกร็ด สิ่งมงคลที่ครูดอกดิน นับถือบูชา คือ กลองใหญ่ ๓ ลูก ท่านให้ชื่อว่า "วิเชียร-โมรา-สานนท์" ครูดอกดินท่านได้ลงนะหน้ากลองไว้เรียบร้อย กลองใหญ่๓ใบนี้ หลายคนในคณะครูดอกดินเรียกกันว่า"กลองกู้พารา"เพราะเป็นกลองที่มีมนต์ขลังยิ่งกว่าสิ่งใด เมื่อตีลงเสียงดัง ตูม ตูม เริ่มโหมโรงนั้น เสียงกลองนี้เหมือนมีมนต์จะเข้าบีบหัวใจของผู้ได้ยินให้รุ่มร้อนทนไม่ไหว ต้องอาบน้ำอาบท่าแต่งเนื้อแต่งตัวมาดูลิเกของครูดอกดินกันทั้งนั้น

***มนต์สาริกามหาเสน่ห์ ของครูดอกดินก็ขลังนัก ท่านลงสาลิกาเอาไว้ที่ฟันด้วย เมื่อยามยิ้มหากใครเห็นฟันและมาพูดคุยอยู่ต่อหน้าแล้วไซร้ ไม่ว่าจะเป็นสาวแก่แม่ม่าย หรือเด็ก รุ่นๆ อายุอานามไม่มากนักก็ตาม ล้วนเป็นต้องหลงไหลตามมาเป็นเมียของครูดอกดินทุกคนไป นัยว่า สาริกาตัวนี้ ครูดอกดินทำขึ้นมาจาก ดอกไม้ ๗ สี - ผี ๗ ป่าช้า และ อีกาจับปากโลง

อีกวิชาหนึ่งที่ลือชื่อของพ่อครูดอกดินมากที่สุดนั่นก็คือวิชา นะดอกดินหรือนะพ่อไตรภพหมายถึง ภพทั้งสาม คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ เปรียบเสมือนพ่อผู้ยิ่งใหญ่ในสามโลก พร้อมด้วยอักขระขอม เขียนว่า (พ่อ เเละ เเม่ ซ้ายเเละขวา) ยันต์พ่อเเม่นี้ปรากฏในตำราหลวงปู่ศุข เขียนว่านะโหงทอง ซึ่งปัจจุบันเรียกนะหงส์ทอง ก็เรียก เเต่ที่นิยมเรียกที่สุดคือนะดอกดิน ท่านใช้นะตัวนี้ภาวนาเรียกสูตรเสกแป้งผัดหน้า ทำให้ใครเห็นหน้าท่าน ต้องหลงไหลจังงัง ใครเห็นหน้าลิเก ดอกดิน แล้วต้องร้อนรน หลงไหลเสน่ห์ อยากช่วยเหลืออุปถัมภ์ ไม่เห็นหน้าลิเกดอกดิน แล้วอยู่มิได้ ส่วนเหตุที่เรียกนะดอกดิน เนื่องด้วยปรมาจารย์ลิเก สมัยรัชกาลที่หก คือ ครูดอกดิน เสือสง่า ใช้นะตัวนี้เสกเเป้งผัดหน้าซึ่งได้ผลในการเเสดงลิเกทุกครั้งมีคนนิยมชมชอบเป็นอันมาก จึงเรียกในยุคต่อมาว่านะดอกดิน เเละเมื่อดูเหตุเเห่งความเป็นจริงเเล้วยันต์ " พ่อเเม่ " น่าจะมีเมตตามหานิยมจริง เพราะ" พ่อเเม่" อะไรที่ลูกอยากได้ย่อมหามาให้หมด หรือเเม้ยามลูกอันตราย พ่อเเม่ก็ตายเเทนลูกได้เป็นเมตตามหานิยมที่ยิ่งใหญ่ เวลาไหว้ครูประจำปีของครูลิเกดอกดิน ผู้หญิงที่ไปนั่งอยู่ด้านข้างแก เวลาทำพิธีต้องมนต์ ตกเป็นภรรยาแกหมด เหมือนเป็นอาถรรพ์ของวิชานี้

ชีวิตบางตอนของท่านเป็นเรื่องที่คนเล่าลือต่อๆกันมาราวกับนิทานหรือตำนานชีวิตของมหาบุรุษชีวิตพ่อครูดอกดินก็เหมือนกับศิลปินผู้ยิ่งใหญ่อีกหลายท่านที่ผลงานและชื่อเสียงเป็นที่ประจักษ์ต่อโลกก็ต่อเมื่อร่างกายได้แตกดับไปแล้วแทบทุกเรื่องที่เกี่ยวกับชีวิตทั้งในและนอกโรงลิเกของพ่อครูดอกดินเป็นเสมือนตำนานมุขปาฐะของวงการลิเกไทยสุริยาสมุทคุปต์และคณะศึกษาประวัติชีวิตของบรมครูลิเกจากผลงานของเจนภพจบกระบวนวรรณซึ่งตีพิมพ์ในปีพ.ศ. ๒๕๒๔ซึ่งกล่าวถึงประวัติของพ่อครูดอกดินเสือสง่าไว้ว่าเกิดที่บางแก้วอำเภอนครชัยศรีจังหวัดนครปฐมไม่มีใครจดจำปีเกิดของท่านได้อย่างแน่นอนแต่ประมาณกันว่าท่านเกิดในราวพ.ศ. ๒๔๐๗ในครอบครัวชาวนาเมื่อยังเล็กครูดอกดินต้องออกรับจ้างทั่วไปทั้งงานหนักและงานเบาไม่มีโอกาสได้เรียนหนังสือเช่นเดียวกับเด็กคนอื่นๆจนกระทั่งเติบโตขึ้นก็ออกเรือจ้างแจวรับส่งคนโดยสารขึ้นล่องตามลำน้ำนครชัยศรีพ่อครูเป็นคนอาภัพมาตั้งแต่เด็กด้วยรูปร่างหน้าตาผิวพรรณไม่สวยงามเหมือนคนอื่นๆตัวดำผมหยักศกเดินก็ไม่ค่อยถนัดเพราะเคยเป็นง่อยมาตั้งแต่เด็กครูดอกดินแจวเรือจ้างอยู่ได้ไม่นานเห็นว่ายึดอาชีพนี้เป็นหลักไม่ได้แน่จึงเริ่มหัดลิเกในที่สุดซึ่งก็ไม่มีใครรู้ชัดว่าครูลิเกของท่านเป็นใครอยู่ที่ไหนชีวิตลิเกของครูดอกดินพบกับความเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่เมื่อท่านได้พบว่าแม่ชื้อผู้เป็นภรรยาคู่ชีวิตและผู้อยู่เบื้องหลังผลงานคณะลิเกอันยิ่งใหญ่ของท่านกล่าวกันว่าแม่ชื้อเป็นลูกสาวผู้ดีมีฐานะร่ำรวยมีทัศนคติต่อลิเกเหมือนกับผู้ดีทั่วไปว่าลิเกเป็นของต่ำลามกจกเปรตไปดูแล้วจะใจแตกเสียคนแต่ต้องหอบผ้าตามพ่อครูดอกดินเพราะยาเสน่ห์และมนต์ขลังผูกใจของพระเอกลิเกแม่ชื้อมีลูกติดชื่อนายเต๊กเสือสง่าพระเอกลิเกชื่อดังของคณะและได้รับการถ่ายทอดวิชาลิเกจากพ่อครูดอกดินอย่างครบกระบวนก่อนที่ท่านจะตัดสินใจมุ่งหน้าสู่เมืองโคราชเพื่อสร้างอาณาจักรลิเกอันรุ่งเรืองในเวลาต่อมา

พ่อครูดอกดินเป็นลิเกภูธร ท่านพาคณะออกเร่แสดงทางเรือล่องขึ้นลงตามเขตลุ่มแม่น้ำในภาคกลางจึงเป็นลิเกที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันในเขตชนบท โดยเฉพาะละแวกริมฝั่งแม่น้ำในเขตนครชัยศรีแม่น้ำกลองในจังหวัดราชบุรีและกาญจนบุรี จังหวัดเพชรบุรีจังหวัดสมุทรสงครามจังหวัดสุพรรณบุรีจังหวัดสิงห์บุรีจังหวัดอ่างทองจังหวัดนครปฐมจังหวัดพระนครศรีอยุธยาและจังหวัดสมุทรสาครไม่มีลิเกคณะใดมีชื่อเสียงเทียบเท่าคณะของครูดอกดินได้แต่ถึงแม้ว่าจะมีชื่อเสียงมากก็ไม่นิยมเล่นตามวิกใดเป็นเวลานานๆ

พอใจจะเร่ไปกับคณะของตนทั้งหมดในเรือข้าวขนาดใหญ่มีทุกอย่างในเรือนั้นเมื่อไปถึงชุมชนใดก็ปลูกโรงแสดง ซึ่งมรดกที่พ่อครูดอกดินมอบไว้ให้กับวงการลิเกไทยคือ

๑) เพลงรานิเกลิงเพลงที่ชาวลิเกถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของลิเกไทยและสืบทอดมาจนทุกวันนี้สันนิษฐานว่าพ่อครูดอกดินแต่งเพลงนี้ขึ้นในราวพ.ศ. ๒๔๔๕

๒) แสดงแบบชายจริงหญิงแท้โดยเฉพาะคู่พระคู่นางสองพี่น้องนายเต๊กกับนางละอองเสือสง่าเนื่องจากคณะลิเกดอกดินเป็นคณะลิเกเครือญาติผู้แสดงส่วนใหญ่ใกล้ชิดกันมากทำให้คุ้นเคยกันดีและแสดงได้ถึงบทถูกใจผู้ชม

๓) ปฏิวัติการร้องแต่ยึดแบบการรำตามแบบแผนดั้งเดิมของลิเกทรงเครื่องคณะลิเกดอกดินเคร่งครัดกับแบบแผนการร้องการรำและเอาจริงเอาจังกับการแสดงตัวพ่อครูดอกดินเองได้ชื่อว่าเป็นลิเกที่แสดงลิเกอย่างมืออาชีพซ้อมบททั้งร้องรำและเจรจาอยู่เป็นประจำรวมทั้งลงทุนเตรียมฉากการแสดงตามท้องเรื่องให้สมจริงและสร้างความตื่นเต้นแปลกใหม่ให้กับผู้ชมอยู่เสมอ

สนใจสอบถามได้ครับ