พระลือหน้ายักษ์เป็นพระพิมพ์ที่ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบนและอีกหลาย ๆ ที่ยังคงเล่นหากัน..เนื่องมาจากมีพุทธศิลป์ที่งดงามครับ

****รายละเอียดบางตอนของพระลือหน้ายักษ์****
พระฦาหน้ายักษ์นั้นเป็นพระที่ทำมาจากพระเก่าที่แตกหักนำมากดพิมพ์ซึ่งเป็นแม่พิมพ์ที่สมบูรณ์มาก ๆ ฉะนั้นพุทธคุณก็ต้องมีสูงมาก ถึงจะเป็นพระที่สร้างทีหลังพระสกุลลำพูนทั้งหมดแต่ก็มีอายุตั้งร้อยกว่าปี เก็บอนุรักษ์ไว้ก็ไม่เสียหายครับ

ลองพิจารณาจาก "จตุรพุทธปราการ แห่งหริหภุญไชยนคร" ของปรมาจารย์แห่งพระเครื่อง (อ.ตรียัมปวาย)ซึ่งเป็นตำราที่เก่าแก่ที่สุดที่มีการบันทึกถึงพระสกุลลำพูน คัดมาบางส่วนที่เกี่ยวกับพระฦาหน้ายักษ์ครับ

****ปัญหาเรื่องพระฦาพิมพ์หน้ายักษ์****
มีพระฦาอยู่พิมพ์หนึ่ง ซึ่งเรียกกันว่า พระฦาพิมพ์หน้ายักษ์ ปางสมาธิ มุทธรา - วัชราสนะ (สมาธิ - เพชร)มีความงดงามอย่างยิ่งและเข้าใจลักษณะสกุลช่างทวารวดีอย่างที่สุด แต่เป็นที่น่าเสียดายที่พระฦาชนิดนี้ยังไม่ปรากฏของจริง(ตามสมัยจามเทวี)เลย แต่มีผู้ขุดพบแต่เพียงแม่พิมพ์ และพิมพ์เป็นพระใหม่ขึ้นแพร่หลายมาช้านานแล้ว..เท่านั้นสาระในเรื่องนี้ มีดังนี้

****การพบแม่พิมพ์พระฦาหน้ายักษ์****
ตุ๊เจ้าแสน หรือ พระครูบาแสน เจ้าอาวาสวัดอัฏฐารส(สมัยก่อนที่ยังมิได้รวมเป็นพระอารามเดียวกันกับวัดพระบรมธาตุฯ)เป็นผู้ขุดได้แต่แม่พิมพ์พระฦาหน้ายักษ์ ได้ที่ทุ่งกู่ร้าง(อยู่ทางทิศใต้ของวัดประตูลี้ ประมาณ ๘o เมตร)ได้แม่พิมพ์ดังกล่าวมา ๒ ชิ้น และได้ใช้เศษดินของพระเก่า ๆ มากดพิมพ์สร้างเป็นองค์ขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๔๒๙ คือนับเป็นเวลา ๗๓ ปีล่วงมาแล้ว(๗๓ ปี ตอนที่ อ.ตรียัมปวายบันทึกไว้ แต่ถึงปัจจุบันก็ ๑๒๖ ปี มาแล้ว (พ.ศ ๒๕๕๕)) นัยว่าตุ๊เจ้าแสนสร้างขึ้นมาดูเล่นและแจกจ่ายผู้ที่คุ้นเคยไปสักการะบูชา ด้วยเห็นว่าเป็นแบบพระพุทธปฏิมาที่งดงามหนักหนา ซึ่งยังไม่เคยปรากฏมาก่อนเลยในลำพูน ครั้นต่อมาเมื่อตุ๊เจ้าชราภาพมากแล้วเป็นห่วงว่าจะมีคนนำเอาไปปลอมสร้างขึ้นให้คนเข้าใจผิดจึงได้นำเอาแม่พิมพ์ทั้งสองนี้ไปทิ้งในบ่อน้ำภายในวัดพระบรมธาตุหริภุญชัย

****การพิมพ์พระฦาหน้ายักษ์ในสมัยต่อมา ****
ครั้นเวลาล่วงเลยมาอีกหลายปี หนานสม ได้ลงไปงมสิ่งของในบ่อนั้น และได้แม่พิมพ์ ๒ ชิ้นนี้ขึ้นมาจึงมีความคิดที่จะสร้างพระฦาชนิดดังกล่าวออกมาจำหน่าย และได้ลงมือสร้างพระฦาหน้ายักษ์มาตั้งแต่ประมาณปี พ.ศ.๒๔๗๔ เป็นต้นมาอีกหลายปี

****สรุปความได้ว่า****
พระฦาชนิดนี้ไม่ปรากฏว่ามีของจริง(ตามสมัยจามเทวี)พระที่สร้างขึ้นรุ่นเก่า(ยุคพระครูบาแสน)มีอายุประมาณ ๗๓ ปี(ตอนที่ อ.ตรียัมปวายบันทึกไว้ แต่ถึงปัจจุบันก็ ๑๒๖ ปี(ปี ๒๕๕๕)) และรุ่นรองลงมา(หนานสม)อยู่ที่ ๒๘ ปี(ตอนที่ อ.ตรียัมปวายบันทึกไว้ แต่ถึงปัจจุบันก็ ๘๑ ปี(ปี ๒๕๕๕))นอกจากนั้นยังมีผู้สร้างกันต่อมาอีกหลายรุ่น
อนึ่ง ที่ทุ่งกู่ร้างนี้ ได้กล่าวไว้แล้วในตอนต้น ๆ ว่า มีผู้ขุดพบพระเครื่องฯ สกุลหริภุญไชยเป็นอันมาก หลายแบบอย่าง เช่น พระคง,พระสาม,พระฦา และพระสิบสอง ฯลฯ เป็นต้น ทำให้เชื่อว่าพระฦาพิมพ์หน้ายักษ์ของจริงอาจจะมีฝังอยู่ตามซากกรุบริเวณนี้ แต่ยังไม่มีผู้ใดขุดพบกรุทั้งนี้เพราะแม่พิมพ์ก็ยังขุดได้ที่นี่ และนับได้ว่าไม่มีเหตุผลในการที่โบราณชนจะสร้างไว้แต่เพียงแม่พิมพ์เท่านั้นโดยปราศจากการสร้างองค์พระพุทธปฏิมาไว้ด้วย