ด้วยความเป็นพระภิกษุสงฆ์ที่เปี่ยมไปด้วยความเมตตา สุขุมตามวิถีของท่านไปเป็นแบบสมถะเรียบง่าย ไม่สะสม เงินทอง ไม่ยึดติดกับวัตถุ หรือลาภยศใดๆ แม้แต่ ตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดก็ได้ให้ลูกศิษย์ เป็นผู้รับ ตำแหน่ง แทน เป็นการละในเรื่องของความอยากออกไป ทำให้ หลวงปู่แผ้ว ปวโร วัดกำแพงแสน เป็นพระผู้ใหญ่ ที่มีลูกศิษย์ ให้ความเคารพ ศรัทธาเลื่อมใสจำนวนมาก

หลวงปู่แผ้ว อาจไม่ได้เป็นพระนักเทศน์ ไม่ใช่พระธรรมกถึก ที่เรืองนาม แต่คำพูดตรงๆ ง่ายๆ ของท่าน ก็ได้แทรกหลักธรรม คำสอนของพระพุทธเจ้าเสมอ เป็นการเตือนสติในการ ประพฤติปฏิบัติ เพื่อพัฒนาจิตใจของพุทธศาสนิกชน ให้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ

ขณะเดียวกัน ท่านก็เป็นพระนักปฏิบัติ คำสอนหลักธรรม ที่ให้กับศิษย์ทั้งหลาย จึงมักจะเป็นข้อคิดหรือคติสอนใจ ธรรมะที่สอน อยู่ในรูปของบทความ บทกลอน หรือสักวาต่างๆ ตามแต่ละสถานการณ์ในขณะนั้น หรือตามภาวะของความทุกข์ของศิษย์แต่ละคน ที่พออ่านก็เกิดปัญญา สามารถที่จะนำมาวิเคราะห์พิจารณา ในการปฏิบัติ...หลวงปู่แผ้วได้อนุญาตให้สัมภาษณ์แบบ "คม ชัด ลึก" ดังนี้...

ศีลมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตอย่างไรครับ ?

-ศีล ๕ ข้อ ห้ามฆ่าสัตว์ ลักสมบัติ ผิดลูกเมียคนอื่น ลวงโลก ดื่มสุราเมรัย ใครทำได้ชีวิตก็จะเจริญรุ่งเรือง อาตมาเคยอ่าน ประวัติของหลวงปู่ฤาษีลิงดำ ท่านว่าให้ถือศีลเป็นชั่วโมงก็ได้ หรือเอาข้อหนึ่งข้อใดก็ได้ โบราณท่านว่าขาดศีล ก็ยังดีกว่าไม่มีศีลจะขาด คือไม่ถืออะไรสักอย่างเลย

นักวิชาการท่านว่าในศีล ๕ ข้อนั้น มีความเป็นมนุษย์ร้อยเปอร์เซ็นต์ ถ้าศีลขาด ๑ ข้อ ความเป็นมนุษย์ก็ขาดไป ๒๐ เปอร์เซ็นต์ ถ้าขาด ๒ ข้อก็หมดความเป็นมนุษย์ไป ๔๐ เปอร์เซ็นต์ ก็ยังนับว่าดีอยู่มาก ถ้าขาด ๓ ข้อก็หมดความเป็นมนุษย์ไป ๖๐ เปอร์เซ็นต์ ก็ยังใช้ได้

ขาด ๔ ข้อก็หมดความเป็นมนุษย์ไป ๘๐ เปอร์เซ็นต์ ใกล้เป็นสัตว์เดรัจฉาน ถ้าขาดทั้ง ๕ ข้อ ก็หมดความเป็นมนุษย์ เป็นสัตว์เดรัจฉานเต็มตัว เพราะฉะนั้นการเกิดมาเป็นมนุษย์จึงสมควรที่จะรักษาศีล ๕ ให้บริบูรณ์ ถึงแม้จะรักษาไม่ครบทั้ง ๕ ข้อ รักษาได้สัก ๒-๓ ข้อก็ยังดี

วิชากรรมฐาน หลวงปู่เรียนมาจากใครครับ ?

วิชาวิปัสนากรรมฐาน อาตมาไม่ได้ไปเรียนมาจากที่ไหนหรอก เนื่องจากอาตมามีความสนใจในพระกรรมฐานของวัดมหาธาตุ แต่มาเริ่มปฏิบัติอย่างจริงจังที่วัดกำแพงแสน เพราะได้ศึกษาอยู่กับหลวงพ่อหว่างท่านนี้นั่นแหละ อาตมาเรียนอยู่กับท่านจนกระทั่งท่านมรณภาพ

การฝึกกรรมฐานจะดีต่อคนเราอย่างไรครับ ?

เพื่อความเข้าใจของการนั่งสมาธิ นอกจากจะให้ผลเป็นฌานสมาบัติแล้ว ยังให้ผลในความมั่นคงสมบูรณ์ได้อีกด้วย เป็นผลทั้งในชาตินี้และชาติหน้า คือชาตินี้เป็นคนรวย ชาติหน้าก็เป็นปัจจัยใกล้มรรคผล คือให้ผลในสุคติ มีสวรรค์และพรหมโลกเป็นที่ไป หากคนใดสนใจเอาสมาบัติที่ได้ไป เป็นกำลังของการวิปัสสนาญาณด้วยแล้ว ก็จะได้รับผลสูงอย่างคาดไม่ถึง ขณะเดียวกันอาจผดุงผลทางลาภให้เกิดกลายเป็นคนร่ำรวย สมาธิยังให้ผล ในทิพยจักขุญาณ เป็นการช่วยส่งเสริมศรัทธา ในการสร้างความดีให้สูงยิ่งๆ ขึ้นไป

สมาธิเป็นสิ่งที่ทำให้มีจิตอิ่มเอิบเบิกบาน หน้าตาชุ่มชื่นตลอดวัน อาตมาคิดว่า ใครได้ฝึกก็จะได้ในเรื่องของความสงบทางจิตใจ ไม่เครียดกับสิ่งแวดล้อม มีความอดทนต่ออารมณ์ที่เข้ามาย้ำเย้าได้ดีมาก มีเมตตาปรานีเกิดขึ้นแก่ใจ อย่างคาดไม่ถึงด้วย ไม่หลงใหลในภาพที่เห็น ยิ่งวันนี้เราจะเห็นกันว่า โลกทุกวันนี้ มีแต่ความวุ่นวายไม่สงบ ทำอะไรก็ต้องอยู่กับการแข่งขัน เพื่อความอยู่รอดกันทั้งนั้น ใครก็ตามที่เริ่มฝึกวิปัสสนากรรมฐาน จะเป็นการเพิ่มพูนบารมีให้กับตัวเอง เพื่อจะได้ไปสู่ในภพหน้า หรือไปสวรรค์นั่นเอง

ปัจจุบันมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่เชื่อว่านรกสวรรค์มีจริง ?

เมื่อปัจจุบันบ้านเมืองเรามีคนจำนวนมากขึ้น ความเห็นแก่ตัวก็จะมีมากขึ้นตามไปด้วย ความโลภ ความโกรธ ก็มีมากขึ้น ที่เป็นเช่นนี้เพราะคนเหล่านี้ไม่มีอะไรยึดเหนี่ยวจิตใจในการประมาณตนเอง และถ้าคนเราคิดว่าสุขมันก็ไปสวรรค์ หากทุกข์ก็เหมือนนรกนั่นเอง

เห็นลูกศิษย์พูดกันว่าหลวงปู่สามารถหยั่งรู้อนาคตได้จริงไหมครับ ?

โอ๊ย ! อาตมาหยั่งรู้ไม่ได้หรอก (หัวเราะ) เพราะอาตมายังไม่สามารถนั่งสมาธิถึงฌานระดับนั้นได้ มันเป็นเรื่องยากเหมือนกัน แต่ที่บางคนบอกว่าอาตมารู้ใจใครได้นั้น ก็เป็นการถ่ายแบบรู้ตื่นๆ โยมบางคนมาหาที่วัด อาตมาก็เห็นผอมโซแสดงว่าเขาหิวข้าว (หัวเราะ)

แล้วหากพูดถึงเรื่องกฎแห่งกรรม มีอิทธิพลต่อมนุษย์เราอย่างไร ?

อาตมาอยากจะบอกว่าสิ่งเหล่านี้ใครไม่เชื่อก็ต้องพิจารณากันให้ดีแล้วจะรู้ว่ามันมีจริงไหม กรรมก็เป็นกรรมบันดาลให้เกิดสิ่งใดสิ่งหนึ่งนั้น ก็ขึ้นอยู่กับกรรมดีที่ได้ทำไว้นั่นเอง บางคนคิดฆ่าพ่อฆ่าแม่ นี่ก็เป็นวิบากของกรรม อย่าง พระสารีบุตร ท่านไปพบมารดาท่านในสมัยที่ร้อยชาติผ่านมาแล้ว เป็นเปรตผอมโซ ซี่โครงขึ้น

เมื่อท่านเดินผ่านไป เปรตผู้หญิงก็มองหน้า ถามว่าท่านจำฉันได้ไหม พระสารีบุตร ถามว่าท่านเป็นใคร เปรตตนนั้นบอกว่าสมัยหลังจากนี้ไปร้อยชาติ ฉันเคยเป็นมารดาของท่าน แต่อาศัยที่ไม่ทำความดี จึงมาเกิดเป็นเปรต ต้องทนทุกข์ทรมานอยู่นาน พระสารีบุตร ก็ถามว่า โยมต้องการอะไร จะทำให้ เปรตตนนั้นก็บอกว่าจะขอให้ถวายสังฆทาน แล้วก็มีผ้าสักผืนหนึ่งเล็กๆ กว้างคืบยาวคืบก็ได้ ถวายสังฆทานคืออาหารแล้วขอน้ำสักหน่อย เมื่อพระสารีบุตรกลับมาจากบิณฑบาตแล้วก็เอาใบไม้มา สมัยนั้นมันหาข้าวยาก เอาใบไม้มา เอาข้าวใส่ไปสักหน่อยหนึ่ง แล้วเอาใบไม้มาอีกใบ ใส่กับข้าวไปหน่อยหนึ่ง แล้วเอาน้ำใส่บาตร มีผ้ากว้างคืบ ยาวคืบ ผ้าเช็ดหน้าผ้าเช็ดมือเรานี่นะ ถวายเข้าไปในหมู่สงฆ์ลูกศิษย์ของท่านเป็นสังฆทาน อานิสงส์เพียงเท่านี้ เมื่อท่านอุทิศส่วนกุศลให้ ปรากฏว่ามารดาของท่านไปเกิดเป็นนางฟ้า อยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เทวโลก มีวิมานสวยงาม มีสระโบกขรณี

บางคนบอกว่าทำชั่วแล้วยังได้ดี ตรงนี้เกิดจากอะไรครับ ?

มันก็มีความเป็นไปได้ (หัวเราะ) บุญเก่าของเขาอาจมีมากอยู่ ผลกรรมชั่วก็เลยยังมาไม่ถึง บาปที่เป็นกรรมไม่ดีนั้น ขึ้นอยู่กับมีเจตนาทำแล้วแบบไหน หากทำไปแบบอาตมา สมัยเป็นเด็กก็ฆ่าสัตว์มาเยอะเหมือนกัน นั่นก็เป็นบาปที่ไม่ทัน แต่ก็เป็นบาปเป็นกรรมที่จะต้องชดใช้เหมือนกัน

หลวงปู่ได้เริ่มสร้างวัตถุมงคลออกมาเมื่อไรครับ ?

เมื่อประมาณปี ๒๕๓๘ จริงๆ อาตมาก็ไม่ได้สร้างวัตถุมงคลเองหรอก มีลูกศิษย์นั่นแหละสร้างมาถวาย อาตมาจะทำพิธีปลุกเสกด้วยตัวเอง ปลุกเสกไปตามตำราที่หลวงพ่อหว่างเขาว่าเอาไว้นั่นแหละ ไม่มีคาถาอะไรที่มากไปกว่านี้

บางคนบอกว่าเอาพระของหลวงปู่ไปใช้แล้ว รอดตายจริงไหมครับ ?

เฮ้ย ! ไม่ใช่ (หัวเราะ) สิ่งเหล่านี้มันเกิดจากอะไรอาตมาก็ไม่รู้ แต่การรอดตายนั้นมันก็ขึ้นอยู่กับคนที่เอาไปใช้ด้วยว่า เป็นคนดีแค่ไหน พวกนี้ก็มีส่วนทำให้คนเรารอดตายได้ แต่จะให้อาตมาบอกว่ารอดตายจากพระเครื่อง มันบอกไม่ได้

อ้าว ! แล้วบางคนบอกว่ามีพระของหลวงปู่แล้วใครก็ยิงไม่เข้า ?

อาตมาว่ายิงไม่ออกหรือยิงไม่เข้า กระสุนมันอาจไม่ดีก็ได้นะ (หัวเราะ) แต่ที่ยิงไม่ออก ยิงเข้าบ้างไม่เข้าบ้างก็เพราะมันยิงไม่ถูกก็ได้ (หัวเราะ)

จริงๆ วัตถุมงคลมีความจำเป็นต่อคนเรามากน้อยแค่ไหนครับ ?

จะว่าจำเป็นหรือไม่จำเป็นมันขึ้นอยู่กับตัวบุคคลมากกว่า เพราะวัตถุมงคลเหล่านี้มันก็เป็นการบำรุงจิตใจ กระตุ้นจิตใจให้กับคนเราได้ยึดมั่นในคุณงามความดี