#แมลงภู่ไทยใหญ่ เนื้อไม้ดุมล้อ ศิลปีกกว้าง
นั้นถือได้ว่าเป็นสุดยอดเครื่องรางสายพม่า-ไทใหญ่ ที่มีวิธีการสร้างที่ยากและสลับซับซ้อนมาก ซึ่งตามตำนานกล่าวว่าผู้สร้างคนแรกที่ทำก็คือ ท่านโป๊ะโป๊ะอ่องบรมครูแห่งปถมัสิทธิธรรมเจดีย์ เชื่อกันว่าท่านเป็นบรมครูแห่งสมเด็จพระเจ้าสิบทิศบุเรงนองและองค์สัจจะยามิ น(โป๊ะต่อเอ)ต้นสายยาส่วยหยิ่นจ่อ ท่านได้สร้างแมลงภู่นี้โดยการใช้ปรอท และยาสายปถมังที่ท่านได้สร้างไว้บรรจุลงให้ตัวแมลงภู่และมอบให้กับพระเจ้าสิบทิศบุเรงนอง ซึ่งบัลลังก์ของบุเรงในพม่ามีแมลงภู่อารักษ์ไว้ถึง8คู่เลยทีเดียว เชื่อว่าสิ่งนี้คงเป็นสิ่งเสริมให้บุเรงนองเป็นผู้ชนะสิบทิศในการก่อนแล
จากการค้นคว้าของ อ.วิลักษณ์ ศรีป่าซางนั้นจึงทำให้รู้ว่าฤิทธีของแมลงภู่นั้นมีมากมายหลายทิศทาง อันได้แก่
1.เด่นทางมหานิยมคนรักคนหลง
2.อยู่ดีมีโชค ซื้อง่ายขายคล่อง
3.ป้องกันภยันตรายทั้งปวง รวมทั้งคนที่คิดร้ายจะแพ้ภัยไปเอง
4.ดับอวิชาการทำร้ายด้วยคุณไสย
5.กันโจรภัยได้
6.ปกป้องคุ้มครองภัยที่จะกระทำต่อเด็กเล็ก
7.เดินทางใกล้ไกล กันภูติผีและคนร้าย เป็นที่รักของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย
การสร้างแมลงภู่นั้นมีทั้งไม้และงา ถ้าเป็นไม้ก็จะใช้ไม้เนื้อแข็งเช่น ไม้ประดู่ดุมล้อเกวียนและไม้งิ้วดำ
ส่วนเนื้องาช้างจะสร้างน้อยเพราะว่างาช้าง ในเขตไทใหญ่นั้นถือเป็นของแพงค่า งาที่ใช้นั้นจะต้องใช้แต่งากำจัดกำจาย (ซึ่งเป็นงาช้างอาถรรพ์อาจเพื่อเพิ่มผลทางมหาเสน่ห์)
ถ้าเป็นเนื้องานั้นจะต้องแช่ด้วยน้ำว่าน ก่อน (แมลงภู่งาที่ผ่านการแช่น้ำว่าน ส่วนใหญ่งาจึงมีสีออกคล้ำ น้ำตาลแดง หรือ ดำ ) การแช่ด้วยน้ำว่านก่อนนั้น คือ
1.เพื่อเพิ่มฤทธีทางด้านมหาเสน่ห์
2.เพื่อให้งานั้นอ่อนตัวแกะได้ง่าย ไม่แตกหัก)มาทำการแกะสลักแมลงภู่อย่างวิจิตรงดงามประดุจดั่งแมลงมีชีวิตจริง
โดยแมลงภู่จะมีการแกะตั้งแต่ขนาดตัวเล็ก(ตัวลูก)ไปจนถึงตัวใหญ่(ตัวจ่าฝูง ) หรือตัวครู เมื่อ แกะเสร็จแล้วจะนำมาอุดปรอทบางตัวก็เป็นเข็มทอง และยาสายปถมัง ถ้าเป็นไม้นั้นเมื่ออุดแล้วจะปิดด้วยไม้มะเขือบ้าอีกที ถ้าเป็นงาจะใส่ขนสีเหลืองของตัวพญาด้วย ซึ่งส่วนนี้ก็แล้วแต่ผู้สร้างนั้นนั้น จากประสบการณ์มากมายหลากหลายที่มาจึงถือได้ว่า แมลงภู่ไทยใหญ่ นั้นเป็นสุดยอดเครื่องรางไทยใหญ่ ที่ถูกกล่าวขานไว้บนแผ่นดินสยามมากที่สุดเลยก็ว่าได้ครับ
เรียบเรียงขึ้นใหม่โดยกันล้านนา และขอบคุณผู้ค้นคว้า อ.วิลักษณ์ ศรีป่าซาง และพี่เชน เชียงใหม่ ตลอดจนผู้ให้ข้อมูลต่าง ณ ที่นี้ด้วยครับ