แก่นต๋าตั๋วขวักออก  เอาแก๋นบ่ากอกเข้ายัด
หมายความว่า  ของตัวดีๆ เอาออกทิ้งกลับเอาของที่เลวกว่ามาใส่แทน เป็นคำเปรียบเปรยของคนที่เห็นของผู้อื่นดีกว่าของตนเอง เช่นนัยน์ตาของตนอยู่ดีๆ กลับควักทิ้งแล้วเอาเม็ดมะกอกมาใส่แทนลูกตา
 

กำบ่ดี บ่ดีแป๋งใส่ กำบ่ใหญ่ บ่ดีแป๋งเอา หมาสามตั๋วก็วายข้าว เฒ่าสามย่าก็วายครัว  จุ๋มปลวกอยู่ยังนาว่าแสงข้าว  เฒ่าอยู่ยังเฮือนว่าแสงเฮือน
หมายความว่า  คำพูดเพียงเล็กน้อยเอาขยายให้ใหญ่โตทำให้ผู้อื่น  ได้รับความเสียหาย สุนัขสามตัวเลี้ยงเอาไว้ก็เปลืองข้าว  ผู้ชายมีเมียสามคนทำให้เสียสมบัติเพราะจะต้องแบ่งปันให้เมียทุกๆคนจอมปลวกที่อยู่ในนาข้าวก็ถือว่าเป็นมงคล คนแก่ๆ อยู่กับบ้านสั่งสอนลูกหลานให้ประพฤติดีก็เรียกว่าเป็นศรีเรือน
 

กำฟู่ของนักปราชญ์เหมือนดาบสองคม กำฟู่ของคนง่าวงมเหมือนลมปั๊ดยอดไม้
หมายความว่า  คำพูดของผู้มีความรู้นั้นเปรียบเหมือนดาบสองคม เพราะรู้หลักการพูดสามารถโน้มน้าวจิตใจได้ง่าย ไม่เหมือนคำพูดคนโง่ ที่พูดอะไรออกมาก็ไม่มีสาระอะไร เปรียบเหมือนลมพัดผ่านยอดไม้เฉยๆ ไม่มีความหมายอะไร
 

กล๋องบ่ตี๋ เสียงดักจะกว๊าย เอามือขึ้นป๊าย เสียงดังเนืองนัน
หมายความว่า  กลองที่เก็บไว้เฉยๆก็ไม่มีเสียง  แต่ถ้าหากว่าเอามือขึ้นป้ายก็จะส่งเสียงดังกระหึ่มเปรียบเหมือนคนที่มีความรู้  แต่เมื่อไม่ได้นำความรู้นั้นไปใช้เป็นประโยชน์ ก็ย่อมจะไม่มีค่าอันใด  แต่เมื่อนำความรู้นั้นออกมาใช้งานที่ตรงกับความรู้ก็จะก่อให้เกิดประโยชน์มากมาย
 

กิ่วปูกิ่วดอยผ่อหัน กิ่วคนไผผ่อบ่หัน
หมายความว่า  คอดของภูเขานั้นเราสามารถมองเห็นได้แต่บุญวาสนาของคนเรานั้นไม่มีใครมามองเห็นได้

กำบ่ควรจ๋า ป๊อยมาฟู่ต้าน เป๋นดีรำคาญแต้ตั๊ก ขอวานดักเหีย หื้อเย็นเงียบพักปอมีหว่างอั้น ใจ๋ดี 
หมายความว่า คำที่ไม่ควรพูดก็นำมาพูด มันช่างน่ารำคาญเหลือเกิน หยุดเงียบก่อนให้อารมณ์ดีเสียก่อนแล้วค่อยมาพูดกันใหม่
 

กำติเตี๋ยนสำเนียงจ๋มส้าม ย่อมจะมีมากู้ทิศ
หมายความว่า  คำติเตียนนินทานั้น ย่อมจะมีมาทั่วทุกสารทิศ
 

ก๋ำขี้ดีกว่าก๋ำตด
หมายความว่า  โอกาสที่จะมาถึงนั้น แม้ว่าจะได้เล็กๆ น้อยๆ ก้ต้องคว้าเอาไว้ก่อน อย่าไปมัวรอของที่คิดว่าจะมีค่ามากกว่าทีหลัง เข้าทำนองสิบเบี้ยใกล้มือต้องรีบถือเอาไว้ก่อน

 

กิ๋นได้เอาไว้ในไห กิ๋นบ่ได้เอาไว้ในใจ๋
หมายความว่า  ของที่รับประทานได้เอาเก็บไว้ในไห ของที่รับประทานไม่ได้เอาเก็บไว้ในใจ หมายความว่าของที่ควรจะเป็นอาหารนั้นควรเก็บเอาไว้ในไห คือเก็บเอาไว้รับประทาน ส่วนของที่รับประทานไม่ได้ ซึ่งเป้นคำพูดยกย่อง ติฉินนินทานั้น ควรจะเก็บเอาไว้ในใจ
 

กิ๋นตานหยาดน้ำ ทำบุญหลวงหลาย จักได้สบาย เกิดสุขปายหน้า
หมายความว่า  ทำบุญไว้มากๆ ย่อมจะได้รับผลบุญตอบสนองในภาวะชาติหน้า
 

เก้าเหลี้ยมสิบเหลี้ยม บ่เต้าเหลี้ยมใบคา เก้าหนาสิบหนา บ่เต้าหนาความฮู้
หมายความว่า  เก้าแหลมสิบแหลมยังไม่แหลมเท่ายอดหญ้าคา เก้าหนาสิบหนาไม่เท่ากับหนาความรู้
 

กำจ่มกำด่านั้นเป๋น กำดี ถ้าฟังบ่ถี่มันตึงบ่ม่วนหู
หมายความว่า  คำสั่งสอนของคนแก่นั้นย่อมจะเป็นคำดี ถ้าหากฟังแล้วไม่ไตร่ตรองก็ย่อมจะไม่ชอบถ้าหากว่าไตร่ตรองแล้วก็จะรู้ว่านั่นคือคำสั่งสอนที่แนะนำให้ประพฤติดี
 

ข้าวลีบมันตึงบ่งอก
หมายความว่า  เมล็ดข้าวลีบนั้นย่อมจะไม่มีทางที่จะงอกขึ้เป็นกล้าขึ้นมาได้ เช่นเดียวกับคนที่ไม่มีความรู้และวิชาการย่อมจะหาความเจริญได้ยาก

 

ข้ามน้ำหลายต้า หม่าข้าวหลายเมือง
หมายความว่ารู้จักคนทั่วๆไป เคยพึ่งพาอาศัยต่อกัน ครั้นเราไปตกอยู่ในบ้านเมืองนั้นๆ ก็ยังจะได้อาศัยเป็นที่พึ่งในยามที่พลัดบ้านหลงเมืองไปก็ได้
 

ของหล้างได้ แหนมว่าอยู่ปล๋ายไม้ ก็หยัวะหยวาดลงใส่ ของบ่หล้างได้ แหนมว่าเอาใส่ถงสะปายแง้น ก็หลัวะหลูดลงจากบ่า
หมายความว่า  ของที่จักได้เป็นเจ้าของนั้นแม้ว่าจะอยู่สูงบนยอดไม้ ก็ยังตกลงมาหา และของที่ไม่ได้เป็นเจ้าของนั้น แม้ว่าจะเอาใส่ถุงสะพายบ่าไว้ ก็ยังหลุดตกเสียหายไปได้

กบใกล้ปากงู หนูใกล้บอกไม้ จิ๊นเน่าใกล้ดังแมว